اُستوما

کلمه استوما در اصل به معنای دهان یا ورودی است. بیمارانی که تحت عمل جراحی استومی قرار می‏گیرند، روی شکم خود دهانه‏ای به نام استوما دارند. استوما در حقیقت قسمتی از روده است که از شکم خارج شده و توسط بخیه به جدار شکم ثابت می‏شود و مواد دفعی بدن از طریق آن خارج می‏شود.

در این صورت افرادی که تحت عمل جراحی استومی قرار می‏گیرند، قادر نیستند مانند افراد عادی دفع ادرار ومدفوع داشته باشند و دفع، ادرار یا مدفوع، از طریق استوما صورت می گیرد.

استومی (Ostomy) چیست؟

هر چند در گفتگوها و حتی برخی نوشته‏ها  “استومی” و “استوما” را معادل هم بکار می‎برند اما در تعریف استومی می‏بایست یک تفاوت بسیار کوچک بین این دو کلمه را در نظر گرفت. معمولا به قسمتی از روده، که از جداره شکم بیرون گذاشته شده است “استوما” گفته می‎شود و به این عمل یعنی تعبیه سوراخی در جداره شکم و قرار دادن استوما از میان آن و بر روی شکم استومی اطلاق می‎گردد. یعنی بطور خلاصه “در عمل استومی برای بیمار استوما تعبیه می‎شود.”

انواع استومی چیست؟

بصورت کلی می‏توان استومی را به روش‎های گوناگونی دسته بندی کرد اما آن چیزی که بیشتر در اینجا مدنظر است استومی‏های دفعی است، یعنی انواع استومی که از آنها مواد دفعی مانند ادرار و مدفوع خارج می‎شوند.

با در نظر داشتن این موضوع این نوع استومی‏ها به سه گروه کلی کلستومی، ایلئوستومی، و یوروستومی تقسیم می‎شوند. لازم به ذکر است که هر کدام از این گروه‏ها با توجه به شرایط بیمار و بیماری و یا تکنیک جراحی به زیر گروه‎های متنوع دیگری ممکن است تقسیم شوند.

انواع استوما چیست؟

انواع استوما را نیز می‎توان بر اساس شکل آنها تقسیم بندی کرد. مانند: Loop Ostoma و Double-Barrel Ostoma

آیا سایز استوما تغییر می‏کند؟

به طور طبیعی در چند ماه اول پس از انجام جراحی محل استوما کمی متورم است و برای کنترل مواد دفعی استوما نیاز به استفاده از کیسه‌هایی با سوراخ‏های بزرگ‏تر از حد عادی می‏باشد.

به همین دلیل بهتر است در هفته‏ها و ماه‏های اول پس از جراحی هنگام تعویض کیسه، استوما مجدداً تعیین سایز شود. به خصوص در صورت استفاده از کیسه‏های قابل برش، اگر اندازه برش بزرگ‏تر از اندازه استوما باشد، ترشحات نشت خواهد کرد.

برآمدگی استوما از سطح پوست چه قدر است؟

برآمدگی استوما از سطح پوست باید حدود ۲ سانتی‏متر باشد. این برآمدگی اجازه می‏دهد مواد دفعی به طور مستقیم داخل کیسه تخلیه شود. این حالت از ایجاد مشکلات پوستی اطراف استوما جلوگیری می‌کند.

اگر استوما کاملاً هم سطح با پوست باشد، ترشحات به‏جای اینکه داخل کیسه تخلیـه شود، مستقیماً روی لبه چسب کیسه می‏ریـزد و از چسبیـدن مطلوب آن جلوگیـری می‏کند. استومای فرورفته نیز باعث نفوذ ترشحات به زیر چسب کیسه و جدا شدن آن خواهد شد.